พระแผงนารายณ์ (พระนารายณ์ทรงปืน)

พระนารายณ์ทรงปืน เป็นพระพิมพ์ในสมัยลพบุรี ต่อมาอิทธิพลของศิลปะแบบนี้ได้มีการสร้างสืบทอดกันอย่างต่อเนื่องในหลายกรุ หลายเนื้อ หลายอาจารย์ หลายเมือง ดังปรากฏที่มีการขุดพบพระพิมพ์นี้จากหลายกรุ อาทิ ในลานกรุทุ่งเศรษฐี จ.กำแพงเพชร, กรุวัดเขาพนมเพลิง จ.สุโขทัย, กรุวัดชุมนุมสงฆ์ จ.สุพรรณบุรี, กรุวัดราชบูรณะ จ.พระนครศรีอยุธยา, กรุศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ แต่ที่ขึ้นชื่อลือชาคือ “พระนารายณ์ทรงปืน กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดลพบุรี” เนื้อหามวลสาร พระนารายณ์ทรงปืน มีทั้งเนื้อชินเงิน เนื้อดิน และเนื้อตะกั่วสนิมแดง บางองค์มีทองเก่าปิดมาด้วย บางองค์ทาชาดสีแดงแบบแห้งสนิทเกาะติดแน่น ด้านหลังมีทั้งแบบลายผ้าเล็กๆ และแบบหลังเรียบตัน นอกจากยังมีการพบพระพิมพ์นี้ที่ จ.พิจิตร เป็นเนื้อชินเขียว องค์พระมีขนาดเล็กกว่าของเมืองอื่นๆ สีสันวรรณะจึงมีหลากหลาย อาทิ เนื้อดินก็มีทั้ง องค์ดำทั้งองค์ แดงทั้งองค์ หรือขาวทั้งองค์ มีทั้งเนื้อหยาบและละเอียด ส่วนเนื้อสำริด ก็จะมีสีดำสนิท เนื้อเหลืองขาว ที่เรียกว่า ‘สำริดทอง’ เพราะแก่ทองคำ สำริดเงิน เพราะแก่เงิน เป็นต้น พุทธลักษณะ